μειωτής στροφών

Μηχανική συσκευή, κατάλληλη για τη μετάδοση της ισχύος με ταυτόχρονη μείωση των στροφών. Αποτελείται από οδοντωτούς τροχούς, οι οποίοι είναι στερεωμένοι συνήθως σε ένα μεταλλικό κιβώτιο. Από το κιβώτιο βγαίνουν δύο άξονες· ο ένας συνδέεται με τον κινητήριο άξονα και ο άλλος με τον αγόμενο άξονα, ο οποίος πρέπει να περιστρέφεται με μικρότερη γωνιακή ταχύτητα. Εκτός από μ.σ. από οδοντωτούς τροχούς, υπάρχουν μ.σ. με ατέρμονα κοχλία, με τροχαλίες, με ιμάντες, με μεταλλικές ταινίες και με αλυσίδες, καθώς και υδραυλικοί. Καλείται σχέση μετάδοσης ο λόγος της γωνιακής ταχύτητας του εισερχόμενου άξονα προς τη γωνιακή ταχύτητα του εξερχόμενου. Οι μ.σ. μπορεί να έχουν σταθερή ή μεταβλητή σχέση μετάδοσης· στην τελευταία περίπτωση, κατάλληλες μηχανικές διατάξεις επιτρέπουν τη μετακίνηση των οδοντωτών τροχών, όπως γίνεται στο κιβώτιο ταχύτητας των αυτοκινήτων, το οποίο δεν αποτελεί παρά έναν ιδιαίτερο τύπο μ.σ. με μεταβλητή σχέση μετάδοσης. Επίσης, υπάρχουν μ.σ. με συνεχή λόγο μετάδοσης, όπως στα αυτοκίνητα με αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων.